Giữa năm 2022, hai nghệ sĩ gạo cội có một ngày quay chung tại Hà Tĩnh. Trước khi vào cảnh, nghệ sĩ Minh Châu dặn đoàn phim giữ thông tin về sự góp mặt của bà. Tới trường quay, bà tiến đến chỗ nghệ sĩ Thương Tín và hỏi: "Anh có nhận ra ai không?". Nghệ sĩ Thương Tín lập tức đáp lại: "Minh Châu".
Đến giờ nhắc lại, NSND Minh Châu vẫn nguyên vẹn sự xúc động. Bà kể: "Người vừa trải qua đột quỵ thường trí nhớ sẽ yếu hơn. Nhưng anh Tín vẫn minh mẫn, tỉnh táo. Cảnh phim đó, kịch bản không yêu cầu tôi phải khóc, nhưng nước mắt tôi cứ trào ra. Tôi thực sự thương anh Tín. Tôi cứ tự hỏi tại sao cuộc đời nhiều ngã rẽ, một người từng phong độ, hào nhoáng đến lúc cuối đời lại thành ra như vậy. Cứ nghĩ đến, tôi thấy đau lòng".
Nghệ sĩ Minh Châu tiết lộ nghệ sĩ Thương Tín bằng tuổi bà và là bạn thân của chồng bà. Thời trẻ, mỗi lần ông ra miền Bắc đóng phim hay ghé đến nhà bà chơi, có khi ở lại một thời gian. Là người thích nấu nướng, nghệ sĩ Minh Châu luôn xuống bếp trổ tài, phục vụ ông xã và các bạn những bữa ăn tụ họp. Giữa họ - Minh Châu và Thương Tín - có nhiều kỷ niệm đồng nghiệp. Nhưng từ lúc chồng của nghệ sĩ Minh Châu qua đời cách đây hơn 20 năm, họ không còn liên lạc.
Trong Cu li không bao giờ khóc, nghệ sĩ Minh Châu đảm nhận vai chính - một phụ nữ lớn tuổi mắc kẹt trong quá khứ và đối mặt những mất mát ở hiện tại. Khi làm đám cưới cho cháu gái, bà bất ngờ phát hiện ông thông gia là một người đồng nghiệp cũ từng không ưa bà. Lúc này, ông mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, ngồi xe lăn tới đám hỉ. Nhân vật này do nghệ sĩ Thương Tín thể hiện.
Đạo diễn Phạm Ngọc Lân cho hay lúc đóng phim này, nghệ sĩ Thương Tín mới bị đột quỵ, giọng nói không còn tròn vành rõ chữ nhưng ông tỉnh táo, nhiệt tình với đoàn phim và vẫn thích hát. Do không có giấy tờ tùy thân, ông không thể đi máy bay, phải ngồi ô tô một ngày một đêm tới bối cảnh, làm việc với đoàn trong 5 ngày.
Thời gian đó, một người hâm mộ lâu năm đi theo chăm sóc, hỗ trợ nghệ sĩ Thương Tín. Khi phim chuẩn bị phát hành tại rạp, nhà sản xuất liên lạc người này để gửi lời mời nghệ sĩ Thương Tín dự sự kiện ra mắt phim tại TP HCM hoặc Hà Nội. Họ nhận được phản hồi nghệ sĩ hiện không sống ở TP HCM, sức khỏe không đủ tốt để di chuyển đường dài.
Cu li không bao giờ khóc mở đầu câu chuyện khi bà Nguyện (NSND Minh Châu) trở về từ châu Âu sau đám tang của chồng cũ, mang theo con cu li do ông để lại. Đám cưới "chạy bầu" của cô cháu gái, những cuộc chuyện trò với một cậu bồi bàn ở phòng trà bà hay lui tới hay cơ duyên tái ngộ với những người bạn đã lâu không gặp làm nên những cảm xúc xao động trong lòng bà.
Lấy cảm hứng từ những kỷ niệm ngày thơ ấu với bà nội, đạo diễn Phạm Ngọc Lân kể câu chuyện về lớp người chưa quá lớn tuổi nhưng không còn trẻ. Anh giải thích: "Tôi tìm thấy vẻ đẹp trong sự lão hóa của họ. Lịch sử điện ảnh hòa quyện vào sự già đi của một thế hệ là điều cho tôi nhiều niềm xúc động".
Đây là phim Việt đầu tiên thắng giải "Phim đầu tay xuất sắc" tại Liên hoan phim (LHP) Quốc tế Berlin. Ngoài ra, phim đi qua hơn 10 LHP, giành thêm 6 giải thưởng khác, gần nhất là giải "Phim châu Á đầu tay xuất sắc" do BGK NETPAC lựa chọn tại LHP Quốc tế QCinema tại Philippines. Bộ phim ra rạp từ 15/11.
Phong Kiều