Thiền định là phương pháp được thực hiện từ xa xưa nhằm kết nối với bản ngã bên trong, giúp con người đạt được trạng thái chánh niệm. Trong vài thập kỷ qua, một số nghiên cứu đã xác nhận những lợi ích khoa học của thiền đối với tâm trí và cơ thể. Ngoài sự bình tĩnh bề mặt, các nhà khoa học cũng khám phá ra những lợi ích sâu sắc từ việc thực hành thường xuyên. Sau đây là 10 cách thiền định được khoa học chứng minh có thể cải thiện cuộc sống của bạn.
Giảm nguy cơ trầm cảm
Thiền định được chứng minh là có hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng trầm cảm. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thiền chánh niệm có thể giúp cải thiện sức khỏe tâm thần, mang lại hiệu quả như thuốc chống trầm cảm ở một số người, giúp họ thoát khỏi suy nghĩ tiêu cực gây ra trầm cảm, theo JAMA Internal Medicine.
Giảm lo âu
Phương pháp thiền khá hiệu quả trong việc làm giảm mức độ lo âu vì nó làm dịu hệ thần kinh và giảm hoạt động ở hạch hạnh nhân - "trung tâm sợ hãi" của não. Trong lâm sàng, cách giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR) đã được sử dụng để điều trị rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn hoảng sợ và thậm chí là lo âu xã hội.
Giảm căng thẳng
Một trong những lợi ích đáng chú ý nhất và được công nhận rộng rãi của thiền là khả năng giảm mức độ căng thẳng. Trong thế giới chuyển động nhanh ngày nay, căng thẳng là một phần không thể thiếu của cuộc sống. Nếu không được kiểm soát, căng thẳng mãn tính có thể gây hại cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Thiền giúp giảm cortisol, hormone gây căng thẳng chính của cơ thể. Thực hành thường xuyên có thể cải thiện phản ứng căng thẳng, giúp bạn kiên cường hơn trong những tình huống áp lực cao. Theo Clinical Psychology Review, liệu pháp chánh niệm có thể làm giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm liên quan đến bệnh lý về thể chất hoặc rối loạn tâm lý.
Thực hành thiền định thường xuyên tốt cho sức khỏe và tâm trí. Ảnh: Works Counseling Center
Cải thiện sự tập trung và chú ý
Thiền thực sự tăng cường khả năng tập trung của não. Các nghiên cứu sử dụng quét MRI chỉ ra rằng độ dày tăng lên ở các vùng liên quan đến sự chú ý và chức năng điều hành. Một nghiên cứu của Harvard phát hiện ra rằng chỉ cần 8 tuần thiền định đã giúp tăng sự tập trung khi làm việc, ngay cả trong môi trường căng thẳng cao.
Tăng cường trí nhớ
Thiền định thường xuyên có thể thúc đẩy tính dẻo thần kinh, khả năng thích nghi và hình thành các kết nối thần kinh mới của não. Các phương pháp như thiền tập trung chú ý và thiền từ bi có liên quan đến khả năng nhớ lại tốt hơn và trí nhớ ngắn hạn mạnh hơn, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Sinh lý học, Dược phẩm và Dược lý Quốc gia, thời gian thiền chánh niệm trong 8 tuần giúp cải thiện trí nhớ làm việc, kết nối khoảnh khắc hiện tại, gạt bỏ các vấn đề, lo lắng và căng thẳng.
Hạ huyết áp
Thiền có thể cải thiện sức khỏe tim mạch bằng cách hạ huyết áp, kích hoạt phản ứng thư giãn của cơ thể, dẫn đến giảm nhịp tim và giãn nở mạch máu. Hiệp hội Tim mạch Mỹ công nhận đây là cách hiệu quả giúp hạ huyết áp cùng với các phương pháp điều trị truyền thống.
Kiểm soát cơn đau mãn tính
Thiền thay đổi cách não xử lý tổn thương, từ đó làm giảm nhận thức về cơn đau. Thiền chánh niệm được chứng minh có thể làm giảm cường độ đau và cảm giác khó chịu bằng cách điều chỉnh các đường dẫn não liên quan đến cơn đau. Đây là một công cụ mạnh mẽ, không dùng thuốc cho những người mắc các tình trạng như viêm khớp, đau xơ cơ hoặc đau lưng.
Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Thiền thường xuyên giúp giảm viêm, cải thiện lưu lượng máu và giúp điều hòa nhịp tim. Các nghiên cứu cho thấy những người thiền thường xuyên có nguy cơ mắc các biến cố tim mạch thấp hơn, bao gồm đột quỵ và đau tim.
Cải thiện sức khỏe cảm xúc
Có lẽ lợi ích toàn diện nhất là thiền giúp cải thiện sức khỏe cảm xúc tổng thể. Liệu pháp này làm tăng hoạt động ở vỏ não trước trán, liên quan đến cảm xúc tích cực, tăng mức serotonin và endorphin và giúp điều chỉnh các thay đổi tâm trạng. Nhiều người thiền lâu năm cho biết họ có nhận thức về bản thân, kiên nhẫn và hài lòng hơn.
Cải thiện chất lượng giấc ngủ
Nếu bạn gặp khó khăn khi ngủ hoặc duy trì giấc ngủ, thiền có thể giúp ích nhiều hơn thuốc ngủ. Thiền chánh niệm giúp làm dịu tâm trí, giảm tiếng ồn trong đầu khiến bạn tỉnh táo và kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm, báo hiệu cơ thể bạn biết đã đến lúc nghỉ ngơi.
Làm thế nào để thiền đúng cách
Để thiền đúng cách, hãy bắt đầu bằng việc tìm một không gian yên tĩnh, nơi bạn sẽ không bị làm phiền. Ngồi thoải mái với lưng thẳng - trên ghế hoặc sàn nhà. Nhắm mắt lại nhẹ nhàng và tập trung vào hơi thở: cảm nhận luồng không khí đi vào và đi ra khỏi mũi. Khi tâm trí bạn lang thang, hãy nhẹ nhàng đưa sự chú ý của bạn trở lại với hơi thở mà không phán xét. Bắt đầu với 5-10 phút mỗi ngày và tăng dần. Bạn cũng có thể thử thiền có hướng dẫn nếu mới bắt đầu.
Lưu ý, sự nhất quán quan trọng hơn thời lượng. Mục tiêu không phải là ngừng suy nghĩ, mà là quan sát những suy nghĩ mà không bị cuốn vào chúng.
Hướng Dương (Theo Times of India)
