Thận là cơ quan lọc máu cực kỳ quan trọng trong cơ thể con người, giúp loại bỏ chất thải, cân bằng điện giải và điều hòa huyết áp. Tuy nhiên, nhiều người đang vô tình hủy hoại chức năng thận chỉ vì những thói quen tưởng chừng vô hại hằng ngày.
1. Uống quá ít nước - thói quen âm thầm giết chết thận
Uống quá ít nước làm giảm hiệu suất lọc của thận.
Thận cần nước để đào thải độc tố, urê và các chất cặn bã ra khỏi máu thông qua nước tiểu. Khi cơ thể thiếu nước, nồng độ các chất độc trong máu tăng cao, tạo áp lực lớn lên cầu thận.
Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), uống không đủ nước trong thời gian dài khiến lưu lượng máu đến thận giảm, làm tăng nguy cơ tổn thương nhu mô thận và dẫn đến bệnh thận mãn tính. GS. TS. Joseph Vassalotti, chuyên gia thận học tại Đại học Y khoa Mount Sinai (New York), cảnh báo: "Uống ít nước làm tăng nguy cơ tạo sỏi thận, viêm đường tiết niệu và lâu dài có thể tiến triển thành suy thận mãn tính".
Tư vấn: Người trưởng thành nên uống từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng hoặc khi vận động nhiều.
2. Ăn quá mặn - thủ phạm khiến thận làm việc quá sức
Muối (natri) là thành phần thiết yếu, nhưng khi tiêu thụ quá mức, nó khiến cơ thể giữ nước, làm tăng huyết áp và tạo gánh nặng cho thận trong việc lọc natri dư thừa. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người không nên tiêu thụ quá 5g muối mỗi ngày.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Kidney International (2021) cho thấy người có chế độ ăn nhiều muối có nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính cao hơn gấp hai lần so với người tiêu thụ muối ở mức vừa phải. Bác sĩ Neal Bhasin, bác sĩ nội thận tại Cleveland Clinic (Mỹ), nhận định: "Ăn mặn làm tăng tốc độ suy giảm chức năng thận, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có tiền sử cao huyết áp, tiểu đường".
Tư vấn: Nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nước tương, mì ăn liền và thường xuyên kiểm tra lượng natri trên nhãn thực phẩm.
3. Lạm dụng thuốc giảm đau không kê đơn - kẻ thù thầm lặng của thận
Tuyệt đối lạm dụng thuốc giảm đau nhóm NAIDs.
Các loại thuốc giảm đau nhóm NSAIDs như ibuprofen, diclofenac, naproxen... có thể gây tổn thương thận nếu sử dụng lâu dài hoặc liều cao. Những loại thuốc này làm giảm lưu lượng máu đến thận và gây viêm thận kẽ - một nguyên nhân phổ biến dẫn tới suy thận cấp.
Theo báo cáo từ Hiệp hội Thận Quốc gia Hoa Kỳ (NKF), sử dụng NSAIDs kéo dài là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến tổn thương thận mãn tính không hồi phục. Giáo sư, tiến sĩ Richard Glassock, chuyên gia thận học nổi tiếng thế giới, cho biết: "Bệnh nhân bị đau mãn tính thường lạm dụng thuốc giảm đau mà không biết rằng đang dần làm hư thận".
Tư vấn: Chỉ nên sử dụng thuốc giảm đau khi thực sự cần thiết và có hướng dẫn từ bác sĩ. Người có bệnh thận tuyệt đối không tự ý dùng NSAIDs.
4. Nhịn tiểu thường xuyên - hành động nhỏ, hậu quả lớn
Một trong những thói quen nguy hiểm nhưng thường bị bỏ qua là nhịn tiểu trong thời gian dài. Điều này làm tăng áp lực bàng quang và dẫn đến trào ngược nước tiểu lên thận - tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm thận, nhiễm trùng tiết niệu.
Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Urology (2022), thói quen nhịn tiểu ở nhân viên văn phòng có liên quan đến nguy cơ cao phát triển nhiễm trùng tiết niệu và viêm thận - các tình trạng có thể dẫn đến suy thận nếu không điều trị kịp thời. Nhịn tiểu làm giảm chức năng co bóp bàng quang, tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm tổn thương mô thận.
Tư vấn: Cần đi tiểu ngay khi có nhu cầu, không nên nhịn quá hai giờ sau khi có cảm giác buồn tiểu.
5. Thức khuya kéo dài - thận bị phá hoại khi bạn nghĩ rằng đang 'cày đêm' hiệu quả
Thức khuya kéo dài làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mạn tính.
Thức khuya thường xuyên ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp sinh học, làm rối loạn hormone, tăng nguy cơ tăng huyết áp và tiểu đường - hai yếu tố chính gây suy thận.
Theo Hiệp hội Giấc ngủ Mỹ (ASA), những người ngủ dưới 6 giờ mỗi đêm có nguy cơ suy thận cao hơn 43% so với người ngủ đủ từ 7 đến 8 giờ. Ngủ không đủ giấc còn làm tăng nồng độ cortisol và adrenaline, gây hại thận và tim mạch. Bác sĩ Mehmet Oz, chuyên gia tim mạch và sức khỏe nổi tiếng tại Mỹ, nói: "Giấc ngủ là liều thuốc tự nhiên mạnh mẽ nhất cho sức khỏe. Thức khuya phá hủy toàn bộ hệ thống điều hòa của cơ thể, trong đó thận là cơ quan chịu tổn thương rõ rệt nhất".
Theo y học cổ truyền, thận là "căn nguyên của sự sống" (thận chủ tàng tinh). Thức khuya khiến khí huyết hao tổn, thận âm suy yếu, từ đó dẫn đến mệt mỏi, hoa mắt, ù tai, đau lưng, yếu sinh lý - những dấu hiệu sớm của chứng "thận hư".
Tư vấn: Nên ngủ trước 23h, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
Vienne (Theo Healthline, National Institutes of Health, Cleveland Clinic)
