Trả lời:
Não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Tình trạng xuất hiện quanh năm, có thể thành dịch vào mùa thu, đông và xuân. Theo Cục Y tế dự phòng, não mô cầu xếp thứ 6 trong 10 bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất.
Bệnh gây loạt biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng máu. Trong đó, viêm màng não do não mô cầu có triệu chứng sốt, đau đầu, mệt mỏi, dễ nhầm với bệnh hô hấp thông thường, khó phát hiện. Nếu không điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong đến 50%. Dù khỏi, tỷ lệ di chứng liên quan thần kinh và vận động 10-20%, tử vong 8-15%.
Hát karaoke là hình thức giải trí phổ biến hiện nay. Song nhiều người có thói quen ghé sát miệng vào micro nhằm khuếch đại âm thanh rõ và hay hơn, khó tránh nước bọt bắn, rồi tích tụ trên bề mặt micro và lớp đệm trong đồ vật. Hơn nữa, hát trong môi trường kín, kém lưu thông khí như phòng karaoke cũng dễ lây nhiễm đường hô hấp, nhất là não mô cầu.
Cơ thể người là ổ chứa vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên, tức nguồn lây bệnh chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang trùng. Theo thống kê của CDC Mỹ, cứ 10 người sẽ có một trường hợp chứa vi khuẩn này trong họng nhưng không có biểu hiện lâm sàng điển hình.
Trong khi đó, não mô cầu lây nhiễm trực tiếp qua đường hô hấp qua các giọt bắn từ dịch mũi, họng của người bệnh khi họ ho, hắt hơi hay nói chuyện.
Bề mặt micro cũng có thể chứa các giọt bắn người mắc bệnh não mô cầu. Ảnh minh họa: Vecteezy
Thực tế, hồi tháng 10, nước ta ghi nhận ba trường hợp lây nhiễm não mô cầu ở quán karaoke tại Lâm Đồng, trong đó có hai khách, một nhân viên. Tốt nhất, bạn không nên ghé sát micro khi hát, tránh dùng chung đồ với nhiều người và nên đeo khẩu trang khi đến nơi đông đúc để hạn chế mắc bệnh.
Ngoài ra, bạn có thể ngừa não mô cầu bằng vaccine. Hiện Việt Nam có ba loại phòng năm nhóm huyết thanh gây bệnh gồm A, B, C, Y, W-135.
Trong đó, vaccine Bexsero ngừa vi khuẩn não mô cầu nhóm B, tiêm cho người từ hai tháng đến 50 tuổi. Phác đồ cho trẻ từ hai tháng đến hai tuổi gồm hai mũi cơ bản và một mũi nhắc. Từ hai đến 50 tuổi cần tiêm hai mũi.
Vaccine VA-Mengoc-BC giúp phòng nhóm B, C với phác đồ hai mũi cách nhau tối thiểu 45 ngày. Loại này chỉ định cho người từ 6 tháng đến 45 tuổi.
Còn vaccine Menactra phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho người từ 9 tháng đến 55 tuổi. Trẻ 9 tháng tuổi đến dưới 24 tháng tiêm hai mũi cơ bản, nhắc lại khi 15-55 tuổi. Người 2-55 tuổi tiêm một mũi cơ bản, mũi nhắc cách mũi đầu ít nhất 4 năm khi 15-55 tuổi.
Hai loại phòng não mô cầu B thế hệ mới và ACYW-135 được ưu tiên phòng nhiều chủng não mô cầu gây bệnh.
Ngoài tiêm vaccine, mọi người không nên tiếp xúc gần người bệnh hay nghi nhiễm. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh họng miệng đúng cách, ăn uống đủ dưỡng chất và tăng vận động.
Bác sĩ Bùi Công Sự
Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC
