Dị tật thông liên thất được phát hiện khi bé mới 24 tuần thai. Đây là dị tật tim bẩm sinh, xuất hiện từ trong giai đoạn bào thai và tồn tại đến sau sinh.
Thông liên thất là tình trạng vách ngăn cách giữa hai tâm thất hình thành một lỗ thủng thay vì đóng lại. Bất thường này thường phát triển trong thời kỳ bào thai. Trái tim bình thường bao gồm 4 buồng. Hai buồng phía trên (tâm nhĩ) hoạt động như những hồ chứa, đưa máu trở về tim. Từ tâm nhĩ, máu đi xuống hai buồng phía dưới, gọi là tâm thất. Hai tâm thất được ngăn cách bởi một bức tường chung, gọi là vách liên thất. Trẻ em sinh ra bị thông liên thất sẽ xuất hiện một lỗ trên vách liên thất.
Ngày 20/11, BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy, khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết trường hợp bé San, lỗ thông nằm tại phần trên của vách ngăn giữa tâm thất (thông liên thất phần màng). Một phần máu giàu oxy từ tâm thất trái đi qua lỗ thông này, trộn lẫn với máu ít oxy trong tâm thất phải và lên phổi, làm tăng lưu lượng máu từ thất phải lên phổi, tăng lượng máu trở về nhĩ trái và thất trái.
Khoảng 75% trẻ có dị tật thông liên thất sẽ tự đóng trong năm đầu tiên của cuộc đời hoặc trước 10 tuổi mà không cần can thiệp điều trị y tế, theo bác sĩ Thủy. Tuy nhiên một số trường hợp lỗ thông không tự đóng mà có thể lớn hơn khiến trẻ khó thở, ăn uống kém và chậm tăng trưởng. Bé San là một trong những trường hợp thông liên thất nặng hơn sau sinh.
Bé San chào đời đủ tháng, nặng 3,2 kg, song đến một tháng tuổi thì bú kém, thở khó, ngủ không yên giấc, thể trạng yếu ớt. Lúc ba tháng tuổi, bé viêm phổi, viêm phế quản tái lại, bác sĩ chỉ định phẫu thuật vá lỗ thông liên thất nhưng phải chờ sắp xếp lịch. Gia đình muốn phẫu thuật sớm hơn nên đưa bé đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Bé nhập viện trong tình trạng thở mệt, suy dinh dưỡng, nặng 4,3 kg. Kích thước lỗ thông liên thất 6 mm, không có khả năng tự đóng gây biến chứng suy tim, tăng áp phổi. "Đây là nguyên nhân khiến bé biếng bú, chậm lên cân, viêm hô hấp", bác sĩ Thủy nói.
Bé San được chăm sóc tại khoa ICU. Ảnh: Minh Huyền
Êkíp lên lịch phẫu thuật để vá lỗ thông, song bé bị viêm phế quản phổi nên phải dời lịch mổ để ưu tiên điều trị viêm phổi, bổ sung dinh dưỡng nâng thể trạng. Sau 10 ngày điều trị tích cực bằng kháng sinh và vật lý trị liệu hô hấp, bé San hết viêm phổi, cân nặng 4,6 kg, đủ điều kiện phẫu thuật.
ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên, Cố vấn phẫu thuật tim, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết êkíp gây tê mặt phẳng cơ dựng sống (ESP) giúp bé giảm đau 90%, hạn chế dùng morphin sau mổ, rút ngắn quá trình hồi phục. Bác sĩ dùng miếng vá làm từ mô tự thân của bé bao trọn lỗ thông trên vách liên thất. Ca mổ kết thúc sau hai giờ, bảo tồn chức năng tim phổi cho bệnh nhi, đường mổ nhỏ không đau, bé xuất viện sau 5 ngày.
Bé San tươi tỉnh, khỏe mạnh khi đi tái khám sau mổ 10 ngày. Ảnh: Minh Huyền
Thông liên thất có thể di truyền. Trẻ có anh, chị, em hoặc người bố mắc bệnh thông liên thất, tỷ lệ mắc bệnh 3%. Trẻ có mẹ hoặc từ hai anh chị em bị thông liên thất, tỷ lệ này tăng lên 10%, theo bác sĩ Thủy.
Thông liên thất đơn độc không kèm bệnh tim bẩm sinh nào khác. Bác sĩ có thể phát hiện bệnh thông qua khám (nghe tim) và siêu âm tim trẻ sơ sinh. 90% lỗ thông liên thất nhỏ (dưới 3 mm) có khả năng tự bít trong năm đầu đời hoặc trước 10 tuổi. Trường hợp lỗ thông có kích thước từ trung bình đến lớn có thể gây tăng áp động mạch phổi, suy tim, suy dinh dưỡng... cần phẫu thuật.
Theo bác sĩ Thủy, bé San được phẫu thuật thời điểm phù hợp. Nếu chờ thêm một thời gian nữa, biến chứng suy tim, tăng áp phổi diễn tiến nặng, tình trạng biếng bú, suy dinh dưỡng kéo dài, nguy hiểm tính mạng.
Không có cách phòng ngừa thông liên thất. Mẹ duy trì thai kỳ khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ trẻ mắc dị tật này. Do đó khi có kế hoạch mang thai, người phụ nữ nên sống lành mạnh, tiêm phòng vaccine cúm, sởi - quai bị - rubella, thủy đậu, viêm gan B, bạch hầu - ho gà - uốn ván, tránh xa khói thuốc lá, không uống rượu bia. Tránh căng thẳng, bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất, tập thể dục đều đặn. Mẹ bầu cần khám thai đúng lịch, thực hiện đầy đủ các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh tầm soát dị tật và bệnh di truyền.
Thu Hà
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh tim mạch tại đây để bác sĩ giải đáp |
