Siêu âm tại giường cứu trẻ sinh non trở nặng

Thông tin được TS.BS Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chia sẻ tại Hội nghị Khoa học thường niên của Hội Y học TP HCM.

Siêu âm chẩn đoán tại giường (POCUS) là kỹ thuật sử dụng máy siêu âm di động để chẩn đoán nhanh trong trường hợp cấp cứu ngay tại giường bệnh. "Phương pháp này đã được ứng dụng nhiều nhưng còn mới với chuyên khoa sơ sinh ở Việt Nam", bác sĩ Phượng nói, giải thích thêm kỹ thuật siêu âm truyền thống do bác sĩ chuyên về chẩn đoán hình ảnh thực hiện cho trẻ tại đơn vị này. Tuy nhiên, trẻ sinh non và cực non cần được chăm sóc đặc biệt tại phòng hồi sức sơ sinh (NICU), theo dõi cũng như chăm sóc tích cực gồm nuôi ăn, truyền thuốc, hỗ trợ hô hấp, ổn định thân nhiệt...

Với siêu âm chẩn đoán tại giường, bác sĩ thực hiện nhanh và nhiều lần, không xâm lấn, hiệu quả cao. Phương pháp này do bác sĩ lâm sàng trực tiếp siêu âm, cắt hình ảnh và phân tích kết quả trong thời gian thực để đưa ra ngay quyết định lâm sàng. Sau khi kiểm soát chỉ số sinh tồn của trẻ, bác sĩ chỉ định siêu âm tổng quát và chuyên sâu hoặc xét nghiệm cần thiết để đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe của bệnh nhi.

Trẻ sinh non có thể gặp nhiều biến chứng nặng như xuất huyết não, tràn khí màng phổi, tràn dịch màng phổi, tràn máu phúc mạc, rối loạn huyết động... Bác sĩ sử dụng kỹ thuật này để siêu âm các cơ quan quan quan trọng gồm não, tim, phổi, bụng, thận và hệ thống mạch máu, nhờ đó đánh giá nhanh biến chứng đột ngột, nguy cơ cao gây tử vong cho trẻ, để xử trí kịp thời.

Như bé An, sinh non 28 tuần, nặng 1,2 kg, được nuôi dưỡng trong lồng ấp tại Trung tâm Sơ sinh chăm sóc đặc biệt (NICU), Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, thở máy, bơm thuốc surfactant để ngăn ngừa xẹp phế nang giúp phổi hoạt động ổn định. Một ngày sau, bé đột ngột trở nặng, thở mệt, nhiều lần ngưng thở, trào máu từ đường thở, phản xạ kém.

Siêu âm nhanh tại giường ghi nhận bé xuất huyết phổi, bác sĩ lập tức đặt nội khí quản thở máy, theo dõi sát nhịp tim, nhịp thở. Siêu âm tim cho thấy bé còn ống động mạch lớn (thường đóng lại trong 1-2 tuần sau sinh ở trẻ đủ tháng), nguyên nhân gây xuất huyết phổi. Bé được bơm thêm một liều thuốc surfactant qua nội khí quản, kết hợp dùng thuốc điều trị giúp đóng ống động mạch. Sau 2,5 tháng, bé phát triển ổn định, nặng 3 kg, được xuất viện.

Còn bé Tuệ, sinh non 25 tuần, nặng 600 g, chỉ số SpO2 giảm đột ngột khi đang được điều trị tích cực tại NICU. Bác sĩ Phượng siêu âm chẩn đoán nhanh tại giường phát hiện tràn dịch màng tim lượng lớn, ảnh hưởng chức năng cơ tim. Bác sĩ tiến hành chọc hút màng tim dưới hướng dẫn của siêu âm. Nay, bé đã cai máy oxy, tự thở tốt, đang tập bú, chuẩn bị xuất viện.

Theo bác sĩ Phượng, để thực hiện kỹ thuật siêu âm ngay tại giường, các bác sĩ lâm sàng cần nghiên cứu, được đào tạo chuyên sâu, thực hành nhuần nhuyễn nhằm đưa ra quyết định chính xác.

Ngọc Châu

*Tên người bệnh đã được thay đổi