“Hormone tình yêu” oxytocin là gì?
Oxytocin là một loại hormone có vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể của cả nam giới và nữ giới. Loại hormone này thường được giải phóng khi quan hệ tình dục hoặc thực hiện các cử chỉ thân mật khác như ôm, hôn, và nắm tay của các cặp đôi. Đây cũng chính là lý do tại sao oxytocin được gọi là “hormone tình yêu”. Bên cạnh đó, oxytocin cũng là một nhân tố không thể thiếu tham gia vào quá trình sinh sản của nữ giới, nó giúp kích thích cơn chuyển dạ và tăng tiết sữa mẹ trong thời kỳ cho con bú. Đối với nam giới, hormone này có khả năng giúp cho tinh trùng di chuyển dễ dàng hơn.
“Hormone tình yêu” được kích hoạt như thế nào?
Nồng độ oxytocin có thể tăng đáng kể chỉ bằng một cái nắm tay, ôm, hoặc trao nhau những cử chỉ thân mật, âu yếm giữa hai người. Nó không chỉ giúp gắn kết các mối quan hệ, mà còn làm tăng mức oxytocin tự nhiên của cơ thể.
Ở nữ giới, cơ thể họ sẽ giải phóng ra nhiều oxytocin khi ôm, hoặc được “người ấy” ôm. Tại thời điểm đó, loại hormone này sẽ kích thích các cảm xúc tích cực, đem lại phút giây thư giãn, cùng với sự tin tưởng của người phụ nữ đối với người bạn tình. Hơn nữa, oxytocin sẽ hoạt động hiệu quả nhất trong khoảng thời gian quan hệ tình dục của các cặp đôi. Những hành động như vuốt ve, mơn trớn, xoa bóp, hoặc đụng chạm cơ thể sẽ thúc đẩy sự thăng hoa giữa hai người và giúp cho chuyện ân ái đi đến cao trào một cách dễ dàng hơn.
Những lợi ích về sức khỏe của hormone oxytocin
Một nghiên cứu cho thấy, oxytocin có những tác động tích cực đến các hành vi xã hội liên quan đến:
- Sự thư giãn
- Lòng tin
- Tâm lý ổn định chung.
Hormone này cũng được chứng minh là có công dụng làm giảm mức độ căng thẳng (stress) và lo âu khi chúng được phóng thích vào một số bộ phận ở não.
Ngoài ra, hormone tình yêu oxytocin còn có khả năng giúp cơ thể thích nghi với những tình huống xã hội và cảm xúc khác nhau. Thuốc xịt mũi chứa oxytocin có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cải thiện sự giao tiếp giữa các cặp đôi, đặc biệt là trong các cuộc tranh luận.
Nghiên cứu từ năm 2010 cũng cho thấy thuốc xịt mũi oxytocin có thể giúp những người mắc bệnh tự kỷ hiểu và phản ứng lại các tín hiệu xã hội tốt hơn.
Mối liên hệ giữa hormone tình yêu oxytocin và phụ nữ sắp làm mẹ
1. Sinh nở
Oxytocin là hormone báo hiệu tử cung đang co bóp, bắt đầu các giai đoạn chuyển dạ. Hormone này cũng giúp thúc đẩy quá trình sản sinh các hormone liên quan khác. Sau khi sinh, oxytocin có tác dụng giúp tử cung trở lại kích thước như ban đầu.
2. Cho con bú
Khi bé ngậm vú mẹ, cơ thể mẹ sẽ kích hoạt cơ chế giải phóng oxytocin. Đây là tín hiệu cho cơ thể mẹ biết cần tăng tiết sữa cho trẻ bú.
3. Tình mẫu tử
Các nghiên cứu về tác dụng của oxytocin đối với mối quan hệ mẹ – con trên người và động vật đã phát hiện ra rằng, các bà mẹ có nồng độ hormone tình yêu này cao hơn thường có xu hướng chăm sóc, âu yếm con nhiều hơn, chẳng hạn như:
- Thường xuyên kiểm tra tình trạng của bé
- Có những cử chỉ âu yếm với trẻ
- Hát hoặc nói chuyện với bé theo nhiều cách khác nhau
- Chăm sóc bé kỹ lưỡng như vuốt ve, tắm rửa sạch sẽ…
Oxytocin cũng ảnh hưởng đến người sắp làm cha
Đã có bằng chứng chỉ ra rằng niềm hạnh phúc khi làm cha mẹ cũng kích thích giải phóng oxytocin ở người đàn ông. Theo một nghiên cứu năm 2010, các tương tác cụ thể giữa cha và con góp phần làm tăng nồng độ oxytocin. Đây được xem là cách làm tăng oxytocin ở nam giới khá đơn giản và hiệu quả.
Hormone tình yêu oxytocin và sự thủy chung
Oxytocin cũng có ảnh hưởng đến sự chung thủy của con người, đặc biệt là ở nam giới. Hormone tình yêu ở nam giới khiến nam giới xem người yêu của họ hấp dẫn hơn bất kỳ người phụ nữ nào khác. Một nghiên cứu từ năm 2012, cho thấy hormone tình yêu có thể ảnh hưởng đến nam giới, làm cho họ chú ý giữ khoảng cách trong các mối quan hệ xã hội với những người phụ nữ quyến rũ khác khi đã có người yêu hoặc vợ.
Nguyên nhân có thể là do ảnh hưởng của oxytocin đến “con đường tưởng thưởng” (reward pathway). Khi duy trì mối quan hệ tình cảm cũng như hoạt động tình dục với đối phương, nồng độ oxytocin sẽ tăng lên, từ đó khiến bạn muốn gắn bó với người đó. Khi bạn càng dành nhiều thời gian cho người mình yêu thương, cơ thể càng sản xuất nhiều hormone tình yêu oxytocin. Vòng tuần hoàn đó lại tiếp tục lặp lại như vậy.
Năm 2014, một nghiên cứu trên động vật cho thấy sử dụng oxytocin sẽ làm giảm các hành vi liên quan đến ngoại tình, đặc biệt là ở phụ nữ. Những người này có xu hướng thích tương tác với người yêu hơn là những người đàn ông không quen biết khác. Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng oxytocin đã làm giảm sự hứng thú của con người khi tiếp xúc với người lạ.
Ảnh hưởng của hormone tình yêu ở nam giới và nữ giới có giống nhau không?
Câu trả lời là có, hormone này tác động lên nam và nữ theo cách khác nhau, đặc biệt là trong môi trường xã hội. Lý do có thể là vì hormone này hoạt động khác nhau trong hạch hạnh nhân của nam và nữ. Đây là một phần trong não bộ chịu trách nhiệm cho cảm xúc, động lực và sự tưởng thưởng.
Ví dụ, oxytocin là một nhân tố ảnh hưởng đến việc phụ nữ xác định đối tượng nào có thể kết giao và làm thế nào để xây dựng mối quan hệ đó. Trong khi đó, hormone tình yêu oxytocin ở nam giới đóng vai trò trong việc xác định các mối quan hệ cạnh tranh, từ đó giúp họ đưa ra quyết định liệu nên “chiến đấu hay rút lui”.
Oxytocin có tác dụng y khoa nào hay không?
Oxytocin có thể được tiêm vào cơ thể để gây ra hoặc cải thiện các cơn cơ co thắt trong quá trình chuyển dạ. Nó còn được sử dụng để làm giảm chảy máu sau khi sinh nở hoặc phá thai.
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy oxytocin có khả năng giúp điều trị bệnh tự kỷ hay các tình trạng tâm thần khiến người bệnh khó giao tiếp, tương tác với xã hội.
Hormone tình yêu này còn có thể được sử dụng để điều trị chứng trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, có một nghiên cứu cho thấy việc tổng hợp oxytocin có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh và rối loạn lo âu. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiến hành các nghiên cứu về việc sử dụng oxytocin trong điều trị cho những rối loạn do lạm dụng rượu gây ra.
Hormone tình yêu oxytocin có “mặt tối” nào không?
Mặc dù oxytocin có khả năng tăng cường các mối quan hệ nhưng cũng có thể dẫn đến thiên vị và thành kiến. Hormone này cũng có mối liên hệ với cảm giác ghen tỵ và không trung thực. Tuy nhiên, chúng ta cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ về các tác động này của oxytocin.
Sự thật là chúng ta vẫn chưa thể giải thích được tại sao oxytocin lại gây ra các ảnh hưởng khác nhau lên cơ thể con người. Nguyên nhân dẫn đến điều này còn phụ thuộc vào yếu tố khác, chẳng hạn như rối loạn tâm thần tiềm ẩn. Tuy nhiên, oxytocin vẫn được xem là một loại hormone tình yêu giúp gắn kết con người trong các mối quan hệ cộng đồng.
