Thụ tinh ống nghiệm làm mẹ đơn thân

Bố chị Vân nổi giận, cho hay cháu ngoại "không thể không biết bố nó là ai". Mẹ chị khóc, khuyên con gái chờ thêm một thời gian để tìm người phù hợp kết hôn, sinh con cho đứa trẻ có cha. "Với thế hệ cha mẹ tôi, xin tinh trùng thụ tinh ống nghiệm để sinh con và làm mẹ đơn thân là chuyện hoàn toàn xa lạ", chị Vân, ngụ Tiền Giang, nói.

Chị Vân từng muốn lập gia đình, sinh con, nhưng sau hai cuộc tình, chị độc thân nhiều năm nay, từ chối mọi cuộc mai mối của bố mẹ vì không hợp. Hồi đầu tháng 12, chị Vân rời quê, đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh - Quận 8, tìm hiểu quy trình thụ tinh ống nghiệm làm mẹ đơn thân. "Ở tuổi này nếu không sinh con thì có thể tôi không còn cơ hội làm mẹ", chị giải thích quyết định của mình.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ người độc thân tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng nhanh. Song chưa có thống kê chính xác số lượng phụ nữ lựa chọn thụ tinh ống nghiệm để làm mẹ đơn thân. Ghi nhận riêng tại Hệ thống IVF Tâm Anh, tỷ lệ phụ nữ xin tinh trùng hiến tặng để làm mẹ đơn thân chiếm khoảng 10% trường hợp IVF. Họ là người đồng tính nữ, phụ nữ đã ly hôn hay chọn theo đuổi sự nghiệp nên lớn tuổi chưa có con, không tìm được người phù hợp để kết hôn hoặc không muốn kết hôn.

Như chị Huyền, 33 tuổi, quyết định xin tinh trùng để IVF và một mình nuôi con sau khi trải qua hai cú sốc tâm lý. Gần ngày cưới, chị phải đình chỉ thai kỳ vì xét nghiệm sàng lọc phát hiện đứa trẻ mắc hội chứng Down. Nhà trai lập tức hủy hôn do sợ con cháu sau này mang gene dị tật.

Chị Huyền mất nhiều tháng bị rối loạn tâm lý, phải điều trị trầm cảm mới ổn định tinh thần. "Tôi chỉ cần có con, người thân và bạn bè bên cạnh là đủ", chị nói, thêm rằng gia đình không phản đối nhưng cũng không ủng hộ chị làm mẹ đơn thân.

Theo bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ, IVF Tâm Anh TP HCM, pháp luật Việt Nam cho phép phụ nữ độc thân được xin tinh trùng hiến tặng để sinh con bằng các phương pháp hỗ trợ sinh sản, làm mẹ đơn thân. Song lựa chọn này đòi hỏi phụ nữ phải chuẩn bị sẵn sàng không chỉ về kinh tế mà cả tâm lý và thể chất. Họ cần tìm người hiến tinh trùng đủ điều kiện, quá trình kích thích buồng trứng cho đến khi mang thai, sinh con, nuôi con... gần như đều trải qua một mình. "Việc đối diện với những định kiến xã hội cũng là một thử thách", bác sĩ Vỹ nói.

Tại IVF Tâm Anh, tất cả trường hợp có nguyện vọng làm mẹ đơn thân, sử dụng tinh trùng hiến tặng đều được đánh giá và tư vấn tâm lý trước khi thực hiện. Các bác sĩ chia sẻ về những khó khăn mà họ phải đối mặt trong quá trình IVF, đến cách tiếp nhận những câu hỏi của con sau này như thế nào, cách giải thích sao cho phù hợp. Nếu vẫn quyết định làm mẹ đơn thân, người phụ nữ sẽ được hướng dẫn quy trình và áp dụng các phương pháp như thụ tinh nhân tạo (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) với tinh trùng hiến tặng để mang thai. Khả năng thụ thai phụ thuộc vào độ tuổi, sức khỏe sinh sản của người mẹ. Tỷ lệ IVF thành công trung bình ngay lần đầu chuyển phôi khoảng 60-65%, theo bác sĩ Vỹ.

Chị Huyền điều trị tại IVF Tâm Anh TP HCM từ tháng 7. Sau kích thích và chọc hút buồng trứng, chị có được 12 noãn trưởng thành. Em trai ruột giúp chị hiến mẫu tinh trùng vào ngân hàng để đổi lấy mẫu vô danh. Người hiến được xét nghiệm sàng lọc kỹ, đảm bảo đủ tiêu chuẩn sức khỏe hoán đổi mẫu thụ tinh ống nghiệm.

Dù tiền căn dị tật thai là ngẫu nhiên, xét nghiệm không có bất thường về gene, chị Huyền vẫn sinh thiết phôi sàng lọc di truyền tiền làm tổ. Đầu tháng 8, bác sĩ Vỹ chuyển một phôi tốt không mang bất thường di truyền vào lòng tử cung, giúp chị đậu thai. Thai nhi hiện 23 tuần, phát triển khỏe mạnh.

Giữa tận hưởng tự do và nuôi con một mình, chị Vân chọn cơ hội được làm mẹ. Sau hai lần đến IVF Tâm Anh - Quận 8, nghe ThS.BS Trần Ngọc Vân Anh tư vấn quy trình, những vấn đề y khoa đồng thời giải tỏa tâm lý, chị quyết tâm thuyết phục cha mẹ tôn trọng ý định IVF của mình. Chị Vân nhờ người bạn thân hiến mẫu tinh trùng vào ngân hàng của bệnh viện, để nhận lại mẫu hoán đổi vô danh. Dự kiến đầu tháng sau, chị được kích thích buồng trứng, chọc hút noãn để thụ tinh ống nghiệm cùng tinh trùng hiến tặng.

"Tôi mong chờ ngày đậu thai và cha mẹ sẵn sàng đón nhận, yêu thương cháu ngoại", chị Vân nói.

Hoài Thương

*Tên người bệnh đã được thay đổi